CỰU ĐẠI TÁ VŨ VĂN LỘC – MỘT NGƯỜI THÂN CỦA BÀ KHÚC MINH THƠ QUA ĐỜI
Cựu Đại Tá Vũ Văn Lộc
San Jose, CA.- Khi nhận tin từ trần của của cựu Đại tá Vũ Văn Lộc đã gây sự xúc động lớn với bà Khúc Minh Thơ cùng nhiều kỷ niệm người quá cố. Những khó khăn phải đương đầu với trường hợp khó xử nhất là với những anh em tù nhân chính trị và gia đình họ. Bà nhớ lại thư ngỏ được ông viết thay bà trả lời thay cho những người từng được bà cưu mang và cũng từ đó Tổng Hội Cựu Tù Nhân Chính Trị ra đời với vị chủ tịch sáng lập Huỳnh Công Ánh.
Nhưng thời gian thay đổi, Hội Gia Đình Tù Nhân Chính Trị của bà Khúc Minh Thơ trở thành “cái gai” khi bà quyết định gặp gỡ anh em tù nhân chính trị cùng gia đình lần cuối trong đời trước khi trở về cuộc sống bình thường. Lý do hoàn toàn đạo đức và nhân hậu có thủy có chung lại bị một số hội đoàn cùng với Ban Chấp hành Tổng Hội Cựu Tù Nhân Chính Trị không đồng thuận. Ông Nguyễn Trung Châu, Chủ tịch Tổng Hội Cựu Tù Nhân Chính Trị Cộng Sản Việt Nam lúc bấy giờ đã có văn thư yêu cầu bà không được phép tổ chức NGÀY TÙ NHÂN CHÍNH TRỊ tại Dallas năm 2008 với lý do bà không phải là tù nhân chính trị…Nhiệm vụ tổ chức phải là của Tổng Hội Cựu Tù Nhân Chính Trị hoặc cả hai cùng hợp tác nghĩa là Gia Đình Tù Nhân Chính Trị Việt Nam và Tổng Hội Cựu Tù Nhân Chính Trị. Sự kết hợp không thể thực hiện ngay từ đầu về mục đích và ý nghĩa tổ chức Ngày Tù Nhân Chính Trị theo như ý nguyện bà Khúc Minh Thơ.
Nhưng cuối cùng Ngày Tù Nhân Chính Trị vẫn diễn ra trong ba ngày 3,4,5 tháng 10 năm 2008 tại Dallas. Sự thành công của Ngày Tù Nhân Chính Trị đã được các cơ quan truyền thông Người Việt tại Hoa Kỳ nhắc đến…
Tổng Hội và Khu Hội vinh danh bà Khúc Minh Thơ tại Oklahoma City vào dịp Tết 2004
Ngày nay các Khu Hội ngay cả địa phương Dallas-Fort Worth đã không còn hoạt động nữa…Và lời hứa sẽ tổ chức một Ngày Tù Nhân Chính Trị qui mô hơn của những tổ chức phủ nhận Ngày Tù Nhân Chính Trị của bà Khúc Minh Thơ như “một quái thai” mãi mãi không bao giờ thực hiện được.
Chương trình 3 ngày Tù Nhân Chính Trị tại Dallas tháng 10 năm 2008
Chính trong lúc ấy, cựu Đại tá Vũ Văn Lộc là tác giả thư ngỏ phổ biến giải tỏa nỗi buồn phiền uẩn khúc của bà Khúc Minh Thơ. Lời văn thật nhẹ nhàng nhưng thâm trầm sâu sắc như “ Lời phân trần và cáo lỗi” luận về “Một cái tóc là một cái tội”.
Nguyên văn của thư ngỏ:
Kính gởi Ông Nguyễn Trung Châu
Chủ tịch Tổng hội Cựu tù nhân chính trị Việt Nam
Địa chỉ: 62 W. King Bridge Rd. Bronx
NY 10408 - U.S.A
Đồng kính gởi quý vị Chủ tịch Khu hội và quý vị trong Hội đồng quản trị, giám sát, tư vấn, quý niên trưởng tù chính trị cao niên.
Kính thưa quý vị,
Chúng tôi nhận được bản tuyên bố của ông chủ tịch Nguyễn Trung Châu nhân danh Tổng hội. Bản tuyên bố hết sức nặng nề lên án cá nhân tôi và ban tổ chức họp mặt cựu tù chính trị và gia đình tại Dallas đầu tháng 10 năm 2008.
Chúng tôi nghĩ rằng đây không phải là ý kiến riêng của ông chủ tịch mà có thể coi như nhân danh 37 khu hội toàn thế giới với 19 năm hoạt động. Những lời lẽ buộc tội chúng tôi, do một tổ chức lớn lao danh tiếng của ông chủ tịch với nhiều lý do quan trọng làm chúng tôi hết sức quan tâm và e ngại.
Tuy nhiên, việc phân trần sau đây xin đưa ra với tư cách cá nhân. Hội gia đình tù nhân chính trị do tôi trách nhiệm cũng có thể có những ý kiến khác. Chúng tôi không dám mạo muội nhân danh tất cả các anh chị em. Lời phân trần và cáo lỗi sau đây là của cá nhân Khúc Minh Thơ mà thôi.
Thứ nhất: Quý vị nhận định rằng Bà Khúc Minh Thơ không phải là cựu tù nhân chính trị nên làm Trưởng ban tổ chức ngày hội ngộ cựu tù nhân chính trị là không chính danh và trái lẽ. Chúng tôi đồng ý, Khúc Minh Thơ chưa bao giờ là cựu tù nhân chính trị. Đứng ra làm Trưởng ban tổ chức là sai, theo ý quý vị. Xin cáo lỗi và xin quý vị vui lòng chấp nhận làm ngơ cho chúng tôi tiếp tục hoàn tất kỳ này.
Thứ hai: Bà Khúc Minh Thơ đã tuyên bố giải tán Hội, nay còn tiếp tục làm, là không hợp tình, không hợp lý. Xin xác nhận là quý vị từ bên ngoài nhận xét về hội chúng tôi rất đúng. Giữa chị em có lúc ốm đau, mệt nhọc nên đã tính nghỉ. Nhưng việc của hội vẫn còn, chị em lại tín nhiệm yêu cầu tiếp tục, nên xin quý vị tha thứ cho hội gia đình tù chính trị đã còn cố gắng tiếp tục cho đến nay.
Thứ ba: Bà Khúc Minh Thơ không phải là người khởi xướng việc đấu tranh cho tù chính trị. Chính ông Robert Funseth là người làm công việc này và ông là ân nhân của tù chính trị. Xin thưa quý vị có lẽ năm 1975 sau khi Cộng sản bắt tập trung cải tạo, thì chắc hẳn có nhiều người khác cùng đứng lên cùng tìm cách đấu tranh. Chúng không được biết là ai. Nhưng riêng phần chúng tôi tại thủ đô Hoa Kỳ khi tiếp xúc với chính quyền và các dân biểu thì ông Funseth cho rằng chúng tôi là người đầu tiên. Tôi rất hảnh diện cùng chị em đứng lên trong những bước đầu. Nhưng nay quý vị nói là không phải. Ông Funseth mới là đại ân nhân. Chúng tôi xin hoàn toàn đồng ý.Chúng tôi cũng đã nghe thấy quý vị than phiền chính người Mỹ bỏ Việt Nam và nay xác định chính người Mỹ cứu tù nhân. Vâng, ở đây thì cái gì cũng là người Mỹ hết. Mục đích Hội chúng tôi là xin cho chồng con được tự do, chồng con được tự do rồi thì còn công trạng gì nữa. Xin cáo lỗi, nếu đã có những điều gây hiểu lầm là chúng tôi kể lể công trạng. Xin quý vị trực tiếp liên lạc với ân nhân Funseth để gởi lời tri ân thay cho hội chúng tôi đã làm bao lâu nay.
Thứ tư: Bà Khúc Minh Thơ không có tinh thần chống Cộng, chao đảo, nửa quốc gia, nửa cộng sản. Xin quý vị vui lòng bỏ cho chúng tôi cái tội phân nửa cộng sản. Chúng tôi là người quốc gia tỵ nạn cộng sản. Có chồng hy sinh cho quốc gia, có chồng con ở tù cộng sản. Duy có điều sau đây phải thành thực ghi nhận. Là một phụ nữ, là hội của gia đình cựu tù nhân chính trị, chúng tôi không thể nào theo kịp quý về tinh thần chống cộng quyết liệt ngày đêm. Do đó hội gia đình tù không thể có hoàn cảnh dành 100 % ngày giờ theo quý ông. Chúng tôi là gia đình, là vợ con của quý vị, chúng tôi cũng không có được sự dũng cảm, tinh thần mạnh mẽ và nghị lực phi thường như các bậc trượng phu.
Xin hãy nhìn chúng tôi bằng đôi mắt bao dung như các chiến sĩ nhìn về vợ con quý vị. Quý vị là những người kiên định, quyết liệt, không thể nói chuyện với Cộng sản. Nhưng chúng tôi là vợ con, là gia đình quý vị, khi quý vị bị tù đày, chúng tôi không ngần ngại phải gặp thẳng các viên chức Cộng sản tại Liên Hiệp Quốc để xin trả tự do cho chồng con. Bây giờ những phụ nữ đấu tranh ngày xưa, nay đã già lão, yếu đuối. Vì vậy nên Khúc Minh Thơ xin chân thành cáo lỗi vì tinh thần chống Cộng không theo kịp quý vị. Nhưng dù bất cứ ở hoàn cảnh nào thì quý vị cũng không được phép gán cho chúng tôi một nửa cộng sản. Ba mươi năm trước còn không theo Cộng sản để xin cho chồng con được tự do, ngày nay chồng con đã được tự do thì còn theo Cộng sản làm gì. Xin quý vị vui lòng nghĩ lại. Hãy đi tới, chiến đấu như những người anh hùng. Xin đừng quay lại phía sau để chụp mũ Cộng sản cho cả gia đình và vợ con quý vị.
Thứ năm: Quý vị lên án các thành viên của Ban tổ chức, người thì không chống cộng, người thì không đi tù. Xin chân thành cáo lỗi một lần nữa. Tất cả lỗi lầm là do cá nhân chúng tôi chịu trách nhiệm. Các anh chị em khác đều là người tình nguyện, vì thương Hội gia đình cựu tù nhân chính trị mà làm việc.
Xin quý vị nhận lời cáo lỗi của tôi mà tha cho họ. Chúng tôi chỉ họp mặt trong tình thân hữu với các anh em tù chính trị và vợ con trong bầu không khí gia đình. Vì vậy không thể phân biệt đại hội chỉ dành cho những người tù chính trị.
Riêng phần Ban tổ chức cần người liên lạc, âm thanh, ánh sáng, dựng sân khấu, làm văn nghệ. Nếu toàn là anh em tù chính trị với tinh thần chống cộng quyết liệt thì ai là người chuyên môn. Vì vậy xin quý vị nghĩ lại làm ngơ một lần cho hội gia đình được tổ chức như là một văn nghệ ở vườn sau. Dallas chính là địa phương nhỏ bé, vườn sau của cộng đồng.
Thứ sáu: Quý vị lại buộc tội chúng tôi không cộng tác với Tổng hội và khu hội địa phương. Xin quý vị nghĩ lại, bao nhiêu năm qua, quý vị đã tổ chức những lần đại hội với tinh thần sắt thép và với quan niệm rất chặt chẽ về đường lối. Chúng tôi là đàn bà, trẻ con làm sao phù hợp với khung cảnh và phương pháp rất kỷ luật của quý ông. Vì vậy đã bao lần Khúc Minh Thơ xin mời Tổng hội yểm trợ tinh thần. Nhưng quý vị có cả tổ chức lớn lao và trách nhiệm cao cả nên phải bàn tính và ngần ngại. Chỉ riêng về hình thức không đồng ý, nội dung cũng không đồng ý, thành phần ban tổ chức cũng không đồng ý, rồi danh xưng tổ chức cũng không đồng ý. Làm sao mà hợp tác được. Thôi đành xin phép để chị em làm lấy một mình với muôn vàn lời cáo lỗi.
Thứ bảy: Đôi lời tâm sự
Với hơn 30 năm đấu tranh cho hội gia đình cựu tù nhân chính trị, chưa bao giờ Khúc Minh Thơ, năm nay hơn 70 tuổi lại nghĩ rằng sẽ bị lên án bởi chính Tổng hội cựu tù nhân chính trị. Quý vị làm như vậy thật bẽ bàng cho cả hai tổ chức. Trong số quý vị có nhiều niên trưởng lớn tuổi hơn Khúc Minh Thơ. Xin nghĩ đến thân phận một phụ nữ Việt Nam trong chiến tranh. Có chồng chết trận, có chồng ở tù, oan nghiệt cũng đủ một đời. Vì tranh đấu nên có dịp diện kiến Tổng thống Reagan, được quốc hội Hoa kỳ tuyên dương. Danh vọng và may mắn cũng đã có đủ. Đứng ra tổ chức lần này chỉ vì thấy cần phải làm thì làm. Không hề đi tìm thêm danh tiếng. Không hề muốn tìm thêm những vất vả khó khăn.
Nay cả tập thể lên án, biết lỗi của mình là nỗ lực quá nhiều chứ không có tội tình gì cả. Quê đất Sa Giang, miền Nam. Ăn ngay nói thật, đã làm mất lòng các niên trưởng. Là thân phận nữ nhi lại không khéo cư xử với quý vị là các đấng anh hùng mã thượng nên xin khấu đầu tạ lỗi. Xin quý vị lấy bụng dạ quân tử mà bỏ qua cho chúng tôi. Quý vị là những người tù chính trị Việt Nam, đã trải qua bao trầm luân gian khổ trong ngục tù cộng sản. Quý vị là thân nhân chúng tôi. Quý vị là lẽ sống còn, là ý nghĩa của con đường đấu tranh của Hội gia đình cựu tù nhân chính trị. Xin mở rộng tấm lòng bao dung đối một tổ chức phản ảnh chính gia đình của quý vị. Trong những năm đi xin tự do cho chồng con.Vũ khí của người vợ Việt Nam chỉ là nước mắt. Nước mắt vợ tù đã chẩy giữa nghị trình Quốc hội Hoa kỳ. Nếu có chút công trạng thì chỉ là tiếng khóc của vợ con.
Bây giờ cả chinh phu lẫn chinh phụ đã đến gần ngày lắng nghe chuông gọi hồn ai.
Xin được dành nước mắt đàn bà cho những giây phút cuối cùng.
Đừng bắt tội nhau nữa.
Thứ tám: Trả lời một câu hỏi.
Thật may mắn là Tổng hội không trực tiếp đặc câu hỏi, nhưng có quý vị đã hỏi rằng Bà Khúc Minh Thơ lấy tiền đâu mà tổ chức lớn lao như vậy?. Nhiều vị cũng tán thành câu hỏi. Hỏi tức là Trả lời. Tiền Việt Cộng.
Ngày xưa ở Việt Nam, khi người tù binh trở về có ai hỏi là em lấy tiền đâu nuôi con, tiền đâu tiếp tế, tiền đâu cho con vượt biên. Qua đến Hoa kỳ, có ai hỏi Hội gia đình lấy tiền đâu mà tranh đấu. Hỏi tức là Trả lời. Tiền Việt Cộng ?
Quý vị có biết rằng đặt vấn đề như thế là sát muối trong lòng.
Thứ chín: Lời cuối xin hỏi các niên trưởng và xin hỏi ông Trời.
Ngày xưa, các anh ra đi chiến đấu, tinh thần mạnh mẽ, tấm lòng hào sảng, thương vợ, thương con, không để tâm đến những chuyện nhỏ nhặt, không nghi ngờ sự thủy chung, chân thật của người ở lại. Các anh mong ước vợ con ở nhà phải mạnh mẽ, bền bỉ, kiên trì, vượt qua mọi thử thách khó khăn.
Ngày nay tuy tóc bạc, da mồi, nhưng người phụ nữ Việt Nam vẫn còn đây. Những người chiến binh dũng cảm nhưng cũng hết sức hào hoa mã thượng của chúng tôi, bây giờ các anh ở đâu?
Xin hãy đến với chúng tôi với tấm lòng mở rộng. Bây giờ quý vị cũng là một người như mọi người. Ngồi bên gia đình và giữ cho tâm hồn bình yên ít nhất một lần. Và xin nhận nơi đây lời cáo lỗi của chúng tôi.
Khúc Minh Thơ
Ông luôn là người anh “cố vấn” giúp đỡ bà trong những lúc khó khăn. Ông là người làm nhiều nói ít hoặc là lời nói và hành động luôn song hành. Cựu Đại tá Vũ Văn Lộc, bút danh Giao Chỉ, nhà văn, nhà hoạt động cộng đồng và người sáng lập Viet Museum – Bảo tàng Thuyền nhân và Việt Nam Cộng Hòa tại San Jose, đã từ trần tại California ngày 29 tháng 11 năm 2025. Sự ra đi của ông khép lại một hành trình dài nhiều cống hiến, nhưng di sản tinh thần mà ông để lại sẽ còn được nhắc nhớ trong nhiều thế hệ.
Ông khác nhiều người khác đã từng chỉ trích ông. Ông khác với họ như một người nhập cư đi tìm tương lai, ông chọn con đường khó khăn hơn: xây dựng Cộng đồng và lưu giữ những dấu tích bi hùng của một cộng đồng tị nạn cộng sản cho thế hệ tương lai. Tại San Jose, ông sáng lập IRCC (Immigrant Resettlement & Cultural Center) để hỗ trợ người Việt định cư. Rồi bằng sự kiên trì không mệt mỏi, ông vận động xây dựng Viet Museum – nơi tập hợp hàng ngàn di tích thuyền nhân, kỷ vật quân đội VNCH và tư liệu lịch sử của cộng đồng người Việt tự do.
Viet Museum không chỉ là bảo tàng. Đó là ký ức của một dân tộc, là nơi kể lại hành trình vượt biển tìm tự do, là không gian giúp thế hệ mai sau hiểu vì sao cha mẹ, ông bà họ phải rời bỏ quê hương.
Viện Bảo tang do Cựu Đại Tá Vũ văn Lộc khai sáng
Nhưng có lẽ cống hiến lớn nhất của cựu Đại tá Vũ Văn Lộc nằm ở sự kiên trì gìn giữ lịch sử. Trong khi nhiều tư liệu liên quan đến Việt Nam Cộng Hòa bị phai mờ hoặc xóa bỏ, ông kiên quyết thu thập từng chiếc áo lính, từng lá cờ, từng câu chuyện vượt biển, những bức ảnh hiếm, và cả chứng tích của những thân phận bỏ mình giữa biển khơi. Ông thường nói: “Nếu chúng ta không giữ lấy lịch sử, thì người khác sẽ viết nó theo ý họ.” Với tư cách người sáng lập Viet Museum, ông trở thành chứng nhân lớn của cộng đồng người Việt tị nạn, góp phần bảo tồn ký ức để thế hệ sau hiểu và trân trọng tự do – điều mà cha ông họ đã đánh đổi bằng cả lao tù khổ sai và sinh mạng.
Sự ra đi của Đại tá Vũ Văn Lộc không chỉ là mất mát của gia đình, bằng hữu, mà còn là nỗi tiếc thương chung trong đó có bà Khúc Minh Thơ. Ông để lại một di sản quý giá: một bảo tàng lưu giữ linh hồn của Việt Nam Cộng Hòa, một kho tư liệu sống về thuyền nhân, và một bài học lớn về sự dấn thân và niềm tin vào tương lai dân tộc. Mọi người nên tiễn biệt ông với lòng tri ân sâu sắc. Nguyện cầu ông an nghỉ. Và cầu mong thế hệ trẻ Việt Nam – tại quê hương và hải ngoại – sẽ tiếp tục thắp sáng ngọn đuốc mà ông đã gìn giữ suốt cả cuộc đời: ngọn đuốc của tự do, dân chủ và phẩm giá con người.
Bà Khúc Minh Thơ, báo Người Việt Dallas xin thành kính chia buồn cùng tang quyến trước sự ra đi của một người đã cống hiến cả đời mình cho quốc gia, dân tộc và cộng đồng. Nguyện cầu hương linh ông sớm về cõi vĩnh hằng.
Thái Hóa Lộc
