Chính phủ Mỹ đóng cửa: Lần thứ 6 thất bại
Tình trạng đóng cửa chính phủ Mỹ vẫn chưa có dấu hiệu chấm dứt sau khi các thượng nghị sĩ ngày 8/10 một lần nữa bác bỏ kế hoạch mở cửa lại chính phủ của cả đảng Cộng hòa lẫn đảng Dân chủ. Cuộc bỏ phiếu này đánh dấu lần thứ 6 các thỏa thuận thất bại tại Thượng viện.
Với tỷ lệ 54 phiếu thuận và 45 phiếu chống, Thượng viện đã không thể thông qua đề xuất của đảng Cộng hòa đưa ra nhằm cấp ngân sách cho chính phủ đến giữa tháng 11 do không hội tụ đủ ít nhất 60 phiếu ủng hộ cần thiết để đưa dự luật tiến tới giai đoạn bỏ phiếu cuối cùng.
Thượng viện cũng đã bác bỏ dự luật chi tiêu ngắn hạn thay thế của đảng Dân chủ theo ranh giới đảng phái, với 47 phiếu thuận và 52 phiếu chống, trong đó tất cả các thượng nghị sĩ Dân chủ bỏ phiếu ủng hộ và tất cả các thượng nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu phản đối.
Cuộc bỏ phiếu này đánh dấu lần thứ 6 các thỏa thuận thất bại tại Thượng viện. Đảng Dân chủ thúc đẩy cải cách chăm sóc sức khỏe trong gói dự luật của họ, trong khi dự luật do đảng Cộng hòa hậu thuẫn sẽ giữ nguyên ngân sách chính phủ cho đến ngày 21/11.
Tổng thống Trump cảnh báo sa thải hàng loạt
Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục gia tăng sức ép đối với các thượng nghị sĩ đảng Dân chủ, khi đợt đóng cửa Chính phủ kéo dài mà Thượng viện vẫn chưa đạt được thỏa thuận về ngân sách.
Tổng thống Trump cảnh báo có thể tiến hành sa thải hàng loạt nếu hai đảng không đạt được thỏa thuận, đồng thời tuyên bố sẽ "loại bỏ các cơ quan của đảng Dân chủ" khỏi bộ máy chính phủ, cắt giảm các chương trình.
Ngày 8/10, Dân biểu Kevin Kiley (đảng Cộng hòa) đã kêu gọi Chủ tịch Hạ viện Johnson không nên nghĩ đến việc hủy phiên họp Hạ viện lần thứ ba liên tiếp. Lần gần nhất Hạ viện họp là ngày 19/9, khi cơ quan này thông qua một nghị quyết tạm thời nhằm cấp kinh phí hoạt động cho chính phủ trong thời gian ngắn. Theo lịch hiện tại, Hạ viện dự kiến sẽ họp trở lại vào tuần tới, nhưng ông Johnson nhiều lần tuyên bố rằng Hạ viện chỉ trở lại làm việc sau khi Thượng viện thông qua nghị quyết tạm thời và chính phủ mở cửa trở lại.
Trong khi đó, Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) cảnh báo tình trạng hoãn chuyến bay dự kiến sẽ tiếp diễn trên toàn quốc khi cơ quan này phải đối mặt với tình trạng thiếu nhân sự tại các sân bay do chính phủ liên bang đóng cửa. Những ngày qua, FAA đã ghi nhận nhiều trường hợp hoãn chuyến do thiếu nhân viên kiểm soát không lưu tại các sân bay ở Boston; Burbank (California); Chicago; Denver; Houston; Las Vegas; Nashville (Tennessee); Newark (New Jersey); Philadelphia; và Phoenix.
Chính phủ Mỹ đóng cửa: Rủi ro hay cơ hội đầu tư?
Chính phủ Mỹ đóng cửa một tuần, song chứng khoán vẫn tăng nhờ kỳ vọng Fed cắt giảm lãi suất, dù giới phân tích cảnh báo rủi ro nếu tình trạng kéo dài.
Tới thời điểm này Chính phủ Mỹ đã đóng cửa được một tuần, nhiều chỉ số kinh tế quan trọng liên quan đến tình hình lao động, việc làm chưa được công bố. Tuy nhiên, thị trường vẫn trên đà hoạt động khá trơn tru. Vậy đâu là động lực dẫn đến hiện tượng này và thị trường có thể tiếp tục đi lên hay vẫn có rủi ro.
Các chỉ số chính niêm yết trên sàn chứng khoán New York liên tục tăng điểm trong tuần qua. Tâm lý kỳ vọng về khả năng Cục Dự trữ Liên bang tiếp tục cắt giảm lãi suất đã chiến thắng những lo ngại về việc Mỹ đóng cửa chính phủ.
Tờ Nhật báo phố Wall có bài viết: "Chứng khoán chạm mức kỷ lục nhờ lạc quan về việc cắt giảm lãi suất". Trong đó, phân tích sự lạc quan của nhà đầu tư về việc Fed cắt giảm lãi suất bổ sung đã thúc đẩy chứng khoán Mỹ lập kỷ lục mới trong phiên đầu tuần.
Theo công cụ FedWatch của CME, các nhà giao dịch đang dự đoán sẽ có thêm 2 lần cắt giảm lãi suất nữa trong thời gian còn lại của năm. Một số nhà đầu tư đang bỏ qua việc Chính phủ đóng cửa và coi đó là sự kiện định kỳ ít tác động đến thị trường. Thay vào đó, họ đã chuyển sự chú ý sang mùa báo cáo thu nhập quý III sắp bắt đầu.
Trang Tài chính của Yahoo thì giải thích thêm: Việc tăng điểm mạnh của thị trường chứng khoán trong thời gian chính phủ đóng cửa không phải là điều chưa từng xảy ra. Theo dữ liệu từ LPL Financial, từ năm 1955, trong mỗi lần Chính phủ đóng cửa, S&P 500 đều ghi nhận hiệu suất tích cực.
Ở một góc độ khác, một số tờ báo lại cho rằng nhà đầu tư vẫn nên thận trọng trước những pha lập đỉnh liên tục của thị trường, vì vẫn còn nhiều rủi ro nếu việc chính phủ đóng cửa tiếp tục kéo dài.
Reuters là một trong những tờ báo đã nhấn mạnh rõ quan điểm này trong bài viết: "Việc chính phủ Mỹ đóng cửa kéo dài có thể làm gia tăng rủi ro thị trường".
Cụ thể, nếu Chính phủ đóng cửa vài tuần có thể gây ra sự nhầm lẫn về đường lối chính sách tiền tệ của Fed, bởi ngân hàng trung ương không có các dữ liệu chính thức để hỗ trợ cho việc ra quyết định. Đồng thời, việc Chính phủ đóng cửa kéo dài còn có thể gây ra lực cản với tăng trưởng kinh tế.
Theo ý kiến một chuyên gia được tờ báo này trích dẫn, nếu việc chính phủ kéo dài quá khung thời gian từ 2 - 4 tuần như trước đây, sẽ dẫn đến lo ngại của nhà đầu tư toàn cầu khi nhìn nhận vào nền kinh tế Mỹ. Bản thân chuyên gia này đã chuyển một số tài sản khỏi trái phiếu kho bạc Mỹ để tìm kiếm danh mục đầu tư khác, bao gồm cả trái phiếu quốc tế.
Tờ Bloomberg thì có nội dung đánh giá nếu chính phủ Mỹ đóng cửa dài hơn 1 tháng, đà tăng của chứng khoán sẽ bị hãm phanh. Còn trong bối cảnh hiện tại, đồng USD đang là tài sản chịu áp lực giảm giá mạnh nhất.
ĐÓNG CỬA NHÀ NƯỚC LIÊN BANG: CẬP NHẬT
Nhà Nước vẫn còn đóng cửa, trong khi hai phe DC và CH tiếp tục tranh cãi, mặc cả, đổi chác,... trong hậu trường. Đã bỏ phiếu liên tục gần như mỗi ngày hai ba lần, sau những nhượng bộ qua lại, nhưng vẫn chưa đủ túc số để thông qua ngân sách mới để mở cửa Nhà Nước lại. Chưa thấy ánh sáng gì cuối đường hầm. TT Trump cho biết việc đóng cửa Nhà Nước sẽ cho ông cơ hội tiếp tục cải tổ guồng máy chính quyền, sa thải vĩnh viễn một số công chức và đóng cửa một số cơ quan.
Đảng CH nắm đa số trong hạ viện nên không có vấn đề gì. Trong thượng viện, CH cũng nắm đa số, nhưng vì thủ tục 'câu giờ' filibuster, CH cần hậu thuẫn của 7 thượng nghị sĩ DC để có đủ 60 phiếu vượt qua filibuster. Cho đến nay, CH chỉ mới được hậu thuẫn của 3 ông DC, cần thêm 4 người nữa. Thật ra, cần thêm 5 người nữa vì TNS CH Rand Paul, nhẩy rào, chống ngân sách của CH, vì cho là vẫn còn chi tiêu quá cao, thâm thủng ngân sách và công nợ quá lớn.
Cả tuần sau khi Nhà Nước đóng cửa, sự thật như cây kim gói trong bọc giấy, bắt đầu lòi ra. Đó là do đảng DC có những đòi hỏi vô lý, vì cụ lãnh đạo DC trong thượng viện Chuck Schumer cảm thấy bị chị cựu bán bar Alexandria Ocasio-Cortez của cánh trẻ cực tả đe dọa chiếm mất job của cụ, nên cụ phải 'bảo hoàng hơn vua', thiên tả hơn cả chị AOC, nhất quyết đòi TĂNG ngân sách thêm 1.500 tỷ hay 1.5 trillion, so với tổng ngân sách hiện có là 7.000 tỷ (tăng 22%!), tổng cộng là 8.500 tỷ để trả tiền cho những biện pháp cực tả nhất, theo chi tiết của Google và ChatGPT, số tiền thêm đi vào hết ngân sách y tế để sẽ thành 3.300 (hiện hữu) + 1.500 (thêm) = 4.800 tỷ hay 60% tổng số ngân sách. 1.500 tỷ được tính như sau (cần lưu ý những con số dưới đây do nhiều chuyên gia phỏng đoán có thể không chính xác, chứ đảng DC từ chối không cho biết hết chi tiết):
khoảng 350 tỷ giúp Nhà Nước tiếp tục tài trợ Obamacare;
khoảng 800 tỷ để tiếp tục những điều kiện nhận Medicaid, không bắt ai phải đi làm hay học nghề gì;
ít nhất 350 tỷ sẽ được bổ sung vào ngân sách y tế để Nhà Nước lo cho di dân lậu, mổ xẻ chuyển giới, phá thai miễn phí cho học sinh trung học.
Ta thấy rõ lý cớ đảng DC muốn đóng cửa Nhà Nước là ngân sách y tế: muốn một ngân sách y tế lớn chưa từng thấy là 4.800 tỷ đô, gần 2/3 cả ngân sách, lớn gần gấp 5 lần ngân sách quốc phòng, trong khi TT Trump đang cố cắt giảm chi tiêu để giảm thâm thủng ngân sách và giảm công nợ. Theo DB Mike Johnson, chủ tịch hạ viện, điểm tranh cãi then chốt là điểm 3, cung cấp bảo hiểm và dịch vụ y tế, thuốc men cho di dân lậu, và điểm quan trọng thứ nhì là thay đổi điều kiện cấp Medicaid. Ta chờ xem giải pháp cuối cùng để mở cửa Nhà Nước lại sẽ như thế nào.
Về điểm 1, tài trợ Obamacare, cần nói cho rõ, năm 2010, TT Obama tung ra luật cải tổ y tế lớn nhất nhì lịch sử Mỹ, mang tên ông, gọi là Obamacare. Điểm quan trọng nhất của Obamacare là bắt buộc các hãng bảo hiểm y tế phải nhận những người đã có bệnh trước khi mua bảo hiểm, gọi là 'pre-condition', vì sẽ tốn rất nhiều tiền cho các hãng bảo hiểm, mà cái hại là nếu các hãng bảo hiểm không chịu cung cấp bảo hiểm khi có 'pre-conditions' thì Nhà Nước sẽ lãnh đủ, chứ không lẽ Nhà ước khoanh tay nhìn con bệnh lăn ra chết. Obama giúp giảm gánh nặng tài chánh cho các công ty bảo hiểm bằng cách bắt tất cả mọi người, bất kể mọi điều kiện tuổi tác, tình trạng sức khỏe,... đều phải mua bảo hiểm, nghĩa là số người mua bảo hiểm, tức là trả bảo phí cho các hãng bảo hiểm sẽ tăng vọt.
Dù vậy, vẫn chưa đủ, vì bảo phí sẽ vẫn còn rất cao. Obama tìm cách khỏa lấp bằng cách cho Nhà Nước tài trợ một phần lớn tiền bảo phí, qua tín dụng thuế -tax credit-; tuy nhiên Obama cũng hiểu rõ việc này sẽ tốn công qũy khẩm, không thể kéo dài lâu được, nên chỉ cho Nhà Nước tài trợ ngắn hạn, được các chính quyền DC liên tục gia hạn, tới cuối năm 2025, sau đó, tài trợ phải chấm dứt và mọi người sẽ phải trả bảo phí thật, cao hơn gấp hai lần số tiền bảo phí mọi người phải trả từ đó tới năm nay (thay vì hiện đang phải trả khoảng 750 đô một tháng, sẽ tăng lên tới 1.500 đô một tháng). Đã vậy, gánh nặng tài chánh của Nhà Nước lại còn bị Biden tăng hai lần khi ông ta gia tăng trợ cấp của Nhà Nước, ngay sau khi nắm quyền năm 2021 lấy cớ COVID đánh dân nghèo Mỹ, và lần thứ nhì năm 2022 với luật mạo danh là Luật Giảm Lạm Phát. Bây giờ, phe DC chẳng những đòi tiếp tục những trợ cấp Obamacare đó, mà lại còn muốn duy trì dễ dãi tối đa trong các điều kiện Medicaid, và tiền cho di dân lậu, dân chuyển giới nữa.
